محل قطع شاخه براي برداشت گل بالاي اولين برگ پنج برگچه اي از پايين شاخه است. از عوامل بسيار مهم در پرورش رز بوده و رابطه نزديكي با شدت نور دارد. نور نيز از فاكتورهاي محيطي مهم د رتوليد رز است. گياه بايستي از شرايط دمايي مناسب براي رشد و نمو برخوردار باشد. 2ـ اندازه و رنگ مناسب گل كه مختص رقم مورد نظر است. لذا كنترل گلخانه و نگهداري آن در شرايط مناسب لازم و ضروري است. 1ـ شاخه بلند و محكم كه توانايي نگهداري استوار گل را داشته باشد. تهيه قلمه بعد از بالغ شدن شاخه ها و رسيدن برگها به اندازه نهايي انجام مي گيرد. كنه ها، تريپس ها و شته ها از مهمترين آفات رزهاي گلخانه اي به شمار مي روند. همچنین كشورهاي اروپايي، آمريكا، کشورهای آسیای میانه وژاپن از عمده وارد كنندگان گل رز به شمار مي روند. گلخانه های مولتی اسپان ازگلخانه های ونلو به دلیل ثبات بیشتر شرایط وحجم بیشتر هوا مطلوبترند.همچنین نورگیری آنها بیشتر و هزینه احداث آنها سبکتر است.
• در مواقع بارندگی از خیس شدن گیاه خودداری شود و از چکه کردن پوشش گلخانه ممانعت به عمل آید. اين گياهان در بخشهاي وسيعي از كره زمين پراكنده هستند و از لحاظ نحوه رشد و شكل بوته و توليد گل به انواع رزهاي مينياتوري، پاسيويي، هيبريد چاي، فلورينبدا، درختچه اي، بالا رو و رونده تقسيم مي شوند. از ذوب کردن صخره های بازالت یا برخی مینرالهای دیگر در دمای 1500 درجه سانتیکراد موادی ساخته میشود که مشابه فیبرهای ریز است. دیواره های جانبی گلخانه باید تا ارتفاع محصول باشد. گلخانه های بلندتر ، پهنتر و قویتر بهترند. تغييرات شرايط گلخانه مثل تغييرات شديد در دما، كاهش نور و نوسانات رطوبتي مي تواند موجب بدشكلي گلها و كاهش بازار پسندي آنها گردد. تنش رطوبتي نيز به گياه خسارت مي زند. اين محصول به رطوبتي متوسط احتياج دارد. بسترهاي خاكي هزينه اوليه پاييني داشته و نياز به مديريت دقيق ندارند در صورتيكه بسترهاي غير خاكي (هيدروپونيك) هزينه احداث بالا تری داشته احتياج به مديريت دقيق و كنترل دائمي دارند. گياه رز به شدت هاي بالاي نور احتياج دارد. گلهای شاخه بریده را به سه دسته اصلی تقسیم می کنند. قلمه ها با يك تا سه گره برداشت شده و تنها برگ انتهايي نگه داشته مي شود و برگ هاي تحتاني حذف مي شود.
گلها زماني كه يك تا دو گلبرگ شروع به تا خوردن مي كنند، برداشت مي شوند. 1- hybrid tea: به رزهای تک شاخه ای که قطر گل 9 سانتیمتر یا بیشتر باشد. ازدياد رزهاي گلخانه اي بيشتر از طريق قلمه شاخه است. در زمان كاشت گياه از كود دهي زياد بايد خود داري كرد. گلهاي شاخه بريده رز به دليل زيبائي و تنوع سالهاست كه در صدر تجارت جهاني گل و گياه قرار دارد و شايد گلفروشي را در جهان پيدا نكنيد كه در ميان گلهاي فروشي خود گل رز را نداشته باشد. گل رز متعلق به خانواده گل سرخيان است. گل رز در تمامي رنگها ديده مي شود و در اين مورد تنها يك استثناء وجود دارد و آن نبود رزهاي آبي است. توليد رزهاي گلخانه اي در بسترهاي خاكي و يا غير خاكي انجام مي گيرد. در حالت پيوسته برداشت رزها بطور متوسط هر روز دوبار انجام مي گيرد. رزها گیاهانی با سیستم ریشه ای عمیق هستند و آب کافی را در عمق نیاز دارند. كود بصورت محلول در آب در اختيار گياه قرار مي گيرد. زيادي آن باعث بروز بيماريهاي قارچي مثل لكه سياه، سفيدك مي شود و كمبود آن نيز باعث كاهش رشد گياه و كيفيت محصول مي شود.
در کشت راک وول مهم.لا از راک وول نوع اسلاب ( بلوک مکعبی) استفاده می شود و در کشت کوکو پیت از گلدانهای پنج تا 10 لیتری استفاده می شود که در گلدانهای بزرگ دو گیاه در یک گلدان با هم کشت می شود. در گلخانه هاي رز از دريچه هاي سقفي براي تهويه استفاده مي شود. به اين خاطر بهترين گلخانه از لحاظ پوشش، گلخانه هاي شيشه اي است. در صورتيكه در برداشت دوره اي تمام گلها در يك مرحله برداشت مي شوند و سپس به گياهان اجازه داده مي شود تا براي مرحله بعدي توليد گل بكنند. براي تهيه قلمه گياهان مادري در شرايط مناسب پرورش داده مي شود. ته قلمه ها را مي توان براي ريشه زائي بهتر با پودرهاي حاوي هورمون تيمار كرد. دماي بين 25 ـ 21 درجه سانتيگرد در محيط بستر (اطراف ريشه ها) باعث ريشه زايي بهتر قلمه ها خواهد شد. بهتر است رطوبت نسبي محيط بالا و در حد 80 درصد باشد. رطوبت نسبي همان رطوبت است كه در هواي اطراف گياه و محيط گلخانه وجود دارد.
از نظر عمر گلدانی، در مرحله ای که 21-40 % غنچه باز شده باشد(مرحله سوم) طول عمر طولانی تری نسبت به مرحله ای که 1-5 % غنچه باز شود (مرحله یک) در پی خواهد داشت. به اين خاطر در انتخاب رقم و آماده كردن خاك و بستر توليد بايد دقت كافي كرد، چون اصلاح و تعويض آنها در طول توليد هزينه دار خواهد بود. برخي از ارقام گل رز دائم گل هستند و گل دهي در آنها در بيشتر مواقع سال انجام مي گيرد ولي بيشتر ارقام در هواي خنك بهار و پاييز گل دار مي شوند. اما سطح ارقام sweet hearts روبه کاهش است ولی با این وجود برخی ارقام رشد خوبی دارند(Sacha و(Escimo. گل لاله مردابی یا لوتوس یک گیاه آبزی است که در مرداب انزلی ایران هم رشد میکند این گل به خاطر وجود گلهای بسیار زیبا دارای طرفداران زیادی است. گل لاله مردابی برای رشد هر چه بهتر و شادابی نیاز به شرایط محیطی زیر دارد. آنها معتقد بودند که گیاه لاله مردابی از خورشید به وجود آمده است.
زهکش در کشت خاکی رز بایستی تا حد ممکن تا عمق 90-100 سانتی متری خوب باشد. رزهاي گلخانه اي گياهان چند ساله اي هستند كه عمر مفيد آنها براي توليد گل 6 تا 10 سال است. دماي انتخابي براي رزهاي گلخانه اي با توجه به شدت نور و موقع سال متفاوت است. رزهاي گلخانه اي در تمام طول سال قادر به توليد گل هستند و تنها بايد شرايط رشدي مناسب براي آنها فراهم گردد. البته به عنوان اصل کلی گلخانه باید حداکثر جذب نور را داشته باشد. البته شدت نورهاي خيلي زياد علاوه بر افزايش دماي گلخانه بر روي كيفيت و رنگ گلها تاثير منفي دارد. البته ميزان شدت نور به رقم و درجه حرارت بستگي دارد. در زمينه دما حداقل درجه حرارت تحمل گياه صفر و حداكثر 35 درجه سانتيگراد است. خاکهای آلومینیو سیلیکاتی هستند که حدود1000 درجه سانتیکراد حرارت دیده اند.خصوصیاتی مشابه ماسه ولی سبک را دارند. رزهای اسپری نیز کمتر از 3 درصد تولیدات هلند را در بر می گیرند. رزهای اسپری کمتر از 3 درصد تولیدات هلند را در بر می گیرند.
بوته های مادری وارداتی معمولا پیوندی بوده و به دو روشپیوند می شوند یکی به صورت پیوند شکمی که در گیاهان رز نیم ساله( Half year ) که گیاه به صورت ریشه لختبه فروش می رسد انجام می شود و دوم به روش پیوند نیمانیم عمل پیوند انجام می شوند که گیهان حاصله استنت لینگ وروش پیوند استنتینگ نام دارد. ازت، پتاسيم، منيزيم و آهن بطور منظم در محلول كودي استفاده مي شود، در صورتيكه بر، مس، منگنز، موليبدن بطوردوره اي به محلول كودي افزوده مي شود. نسبتهاي كودي ppm 195: 30: 220 (N:P:K) براي كود دهي رزهاي گلخانه اي مناسب مي باشد. خاك بايستي از تهويه مناسب برخوردار باشد اسيديته مناسب خاك نيز بين 7-6 مي باشد. در حال حاضر گل رز يكي از محبوبترين گلهاي جهان است و از لحاظ ميزان توليد در صدر قرار دارد. بخاطر اينكه گياهان مادري در داخل گلخانه در تمام طول سال در حال رشد دائم ستند، بنابراين مي توان در تمام طول سال از آن قلمه هاي برگدار تهيه كرد. سیستم تهویه بایستی بتواند دمای داخل گلخانه را کنترل نماید و تعادل بین دما و رطوبت را تامین نماید. در غير اين صورت ته شاخه ها در داخل آب ولرم ( 23 تا 25 درجه سانتيگراد) محتوي مواد دوام بخش گل قرار داده مي شوند.
بندینگ: عمل خمش تعدادی از شاخه های گیاه را می گویند که با هدف افزایش سطح برگ وافزایش میزان نورگیری صورت می گیرد.در این شکل نوع شاخه و روش انجام آن مشخص شده است. در کشتهای هیدرو پونیک مرسومترین روش کشت دو ردیفه است که یا در راکوول (پشم سنگ) یا پرلیت و یا کوکوپیت کشت می شود. بستگی دارد. اما در ارقام کنونی دنیا نیاز سرمایی و خواب زمستانه لازم نیست و در تمام طول سال گل می دهد. پایه های مانتی نیز رکود زمستانه نداشته و در آمریکا زیاد استفاده می شود. در کشت های مزرعه ای، در نقاطی که شرایط نوری پایین حاکم است و هزینه انرژی بالا است برای گیاه خواب زمستانه(رکود) در نظر می گیرند. جنس رز دارای 120 گونه می باشد که از مناطق سرد شمالی تا مناطق نیمه گرمسیری پراکنده است. در توليد رزهاي بريدني گلخانه هاي از ارقام هيبريد چاي و فلورينبدا كه توليد گل انتهايي مي كنند، استفاده مي شود. در این سیستم بایستی از کوکو پیت بوفیرت شده ( کلسیم دهی شده) استفاده شود تا گیاه بتواند رشد بهتری داشته باشد. در بررسی روند رشد این گروهها در هلند مشخص شده که هیبرید چای در سال 2000 نسبت به 1999 حدود2 درصد افزایش داشت.
در صورت سرمايه گذاري دائمي و بالا، بهتر است از بسترهاي غيرخاكي استفاده گردد. همچنین در روشهای رایجتر از دو ردیف بجای چهار ردیف استفاده می کنند که در صورت عدم وجود سیستم گرمایی مناسب جهت بهبود تهویه، بسترهای کشت 2 ردیفی توصیه می شود. در روشي كشت بدون خاك از بسترهايي نظير پشم سنگ، کوکوپیت يا ليكا و پرليت استفاده مي كنند كه بصورت كشت بستري در بسترهايي به عرض حدود 50 سانتیمتر با دو ردیف و به عمق 30 سانتيمتر كشت انجام می شود البته در روش نسبتا مرسومی هم کشت به صورت گلدانی بر روی سکوهایی به ارتفاع 60 تا 80 سانتیمتر و در گلدان حاوی مواد بستری به صورت تک بوته یا دو بوته کشت انجام می شود . عرض مسیر و راهرو ها 80 سانتیمتر، بهتر است بستر كاشت از نوع مرتفع انتخاب شود. اندازه بسترهاي كاشت به عرض 120 ـ 100 سانتيمتر و به طول حدود 35 متر انتخاب مي شود. در کستهای خاکی دو روش وجود دارد که در روش اول در بستری به عرض 120 سانتیمتر 4 ردیف رز می کاشتند که فواصل روی ردیفها حدود 30 سانتیمتر در نظر گرفته می شد در روش دوم گیاه را در دو ردیف به فاصله 40 سانتیمتر از هم می کارند و سعی می کنند که گیاه مادری ارتفاع لازم را برای عمل بندینگ و جلوگیری از رطوبت زیاد بستر داشته باشد.
خاك مناسب تركيبي است از 60 درصد خاك لومي با 40 درصد مواد افزودني مثل پيت، ماسه، پوسته بذر، پوست درختان، تراشه چوب، خاك اره، كود دامي كاملاً پوسيده كه موجب اصلاح فيزيك سایت toranjflower خاك مي گردد. در محيطهاي كشت خاكي، خاك مي بايستي از نوع سبك لومي شني يا لومي رسي با حاصلخيزي مناسب باشد. قلمه ها را سپس در داخل بستر ريشه زائي قرار مي دهند كه معمولاً از ماسه، پرليت با يپت ماس و يا تركيبي از آنها مي باشد. در اين حالت بسترها به ارتفاع حدود 40 سانتيمتر بالاي سطح زمين با خاك مرغوب پر مي شوند و 30 سانتيمتر آن داخل زمين قرار مي گيرد. در کانینا در شرایط نور کم وسرما پایه به حالت رکود می رود، پایه های مولتی فلورا نیز قوی بوده و خواب زمستانه ندارند. كشورهاي عمده توليدكننده اين گل عبارتند از : ايالات متحده آمريكا، هلند، انگلستان، كلمبيا،اکوادور، کنیا، آفریقای جنوبی، هندوستان و 000 لازم به ذکر است که تولید در برخي از كشورهاي آمريكایی و آفريقایي با سرعت رو به افزایش است، هر چند که تقریباً تمامی کشورهای دنیا بسته بهتانسیل خود تولید گل رز را نیز کم و زیاد در برنامه های خود دارند.. سفيدك سطحي و كپك خاكستري نيز در شرايطي كه بوته ها مرطوب مي شوند و دما كمي پايين مي آيد، در صورت عدم توجه و مراقبت به سرعت گسترش مي يابد.
میوه این گیاه به صورت غلافی مخروطی شکل است که دانههای آن در سوراخهای غلاف هستند، هنگامی که دانهها رسیده میشوند غلاف به سمت پایین خم میشود و دانههای آن در آب شناور میشود. در هر یک از این روشها مطلوب است گیاه ارتفاع مناسبی برای عمل بندینگ از سطح زمین را داشته باشد. حاوی فلوراید است که در بر خی گیاهان حساس نظیر لیلیوم لونگیفلوروم و دراسنا می تواند خسارتزا باشند، نگهداری آب کم و تهویه عالی دارد که این خاصیت با مصرف بسیار بالای آب و مواد غذایی همراه است و از آن به عنوان بستر مناسبی یاد نمی کنند.CEC خیلی کم وPH تقریبا 5/7 دارد. تهویه آن عالی است، نگهداری رطوبت آن خوب است، CEC این بستر پائین است، PH خنثی تا قلیایی با اثر کم در محیط کشت دارد، پایداری بسیار زیاد بوده ودانسیته آن 264 گرم در لیتراست. این لوله ها در ایران با قیمت مناسب تولید می شود. در مناطقی با سطح ایستابی بالا نیاز به لوله زهکشی است که اندازه لوله های زهکشی بسته به بافت خاک است و باید طوری طراحی شود که آب اضافی بستر کشت سریع خارج شود. در انواعي كه توليد گل انتهايي مي كنند (هيبريد چاي، فلورينبدا، پاسيويي، مينياتوري) هر ساله شاخه هاي جديد از جوانه هاي سال قبل رشد مي كنند و بعد از توليد گل در انتهاي شاخه، رشد آن متوقف مي شودو شاخه هاي جديد دوباره از جوانه هاي زيرگل توليد مي شود كه بسته به رقم و شرايط آب و هوايي ممكن است توليد گل بكند يا نكند.
برای تولید گل شاخه ای معمولاً تعداد 7 بوته درمترمربع كشت مي شود و پس از 3 تا 5 ماه از كشت گياهچه اي پيوندي(stentling) به بهره برداري مي رسد. گل رز بعنوان ملكه گلها از زمان عهد باستان مورد توجه بشر بوده است. توليد گل رز در ايران بيشتر به استانهاي تهران، مركزي،اصفهان و خوزستان محدود شده است. در هر بستر 5 ردیف با فاصله 25 سانتی متر از همدیگر در نظر می گیرند که ردیف وسط حذف و به جای آن سیستم آبیاری قرار می گیرد یعنی در واقع کشت چهار ردیفه می شود. ارتفاع گلخانه باید مطلوب و نسبتا زیاد باشد (بیش از5/4 متر) یعنی به عبارت دیگر حداقل 2 متر ارتفاع در بالای گیاه وجود داشته باشد. در كشتهاي خاكي، 4-3 تن كود دامي پوسيده را به هر هزار متر مربع اضافه مي كنند و بعد از مخلوط يكنواخت اقدام به كشت پايه هاي رز مي كند. تهویه و کانالهای مربوط به تهویه باید در بالای ارتفاع محصول قرار گیرد. بعد از برداشت گلها يا به انبار سرد منتقل مي شوند و يا بلافاصله به بازارهاي نزديك حمل مي شوند در صورت انتقال به انبار سرد در دماي 0 تا 10 درجه سانتيگراد (بمدت 1 تا 2 روز) قرار داده مي شوند.
ولي در ايران بعلت آفتاب فراوان در اكثر استانها نيازي به اين كار نيست. در آن موقع استفاده هاي داروئي آن بيشتر مورد توجه بوده ولي بتدريج كشت و كار آن در باغها گسترش يافت. اكنون بيشتر توليدكنندگان رزهاي گلخانه اي در جهان از ارقام پيوند شده بر روي پايه هاي مناسب استفاده مي كنند، پايه Rosa manetti در كشور آمريكا و پايه هاي R. canina و R. indica در كشورهاي اروپايي مرسوم است. ارقام و واریته های طبلیعی وقدیمی اين گياه بايستي حداقل به مدت يكماه تحت شرايط رفع نيازدمایی در دماي پايين زير 10 درجه سانتيگراد قرار گيرد. از ارقام هيبريد چاي براي توليد گل بريده استفاده مي كنند. در كشورهاي مثل هلند گاهاً به دليل كمي شدت نور در زمستان از نورهاي مصنوعي نيز براي برخي واريته استفاده مي كنند. روشهاي توليد و برداشت رز در گلخانه به دو صورت پيوسته يا دوره اي است. در صورت عدم وجود شیب طبیعی برای زهکش آب باید از پمپ استفاده گردد.
PH بين 5/5 تا 6 محيط مناسبي براي رزهاي گلخانه اي است. پایداری بسیار بالا بوده و دانسیته حجمی آن 80 تا 120 گرم بر لیتردارد. در زمان تهویه از باد مستقیم بر روی محصول باید اجتناب شود. در اين شرايط دمايي گلها بعد از حدود 48 ـ 40 روز آماده برداشت مي شوند. اين ميزان رطوبت كه با رطوبت سنج قابل اندازه گيري است در حدود 60 درصد مي باشد. تهويه گلخانه جهت كنترل ميزان رطوبت، آفات و بيماريها و همچنين تامين دي اكسيدكربن مصرف شده در فرآيند فتوسنتز لازم و ضروري است. معمولاً ميزان نور مناسب بين 30 تا 55 هزار لوكس متغيير است. بطور كلي دماي گلخانه را در شب 16 تا 17 درجه سانتيگراد، در روزهاي كم آفتاب 21 درجه سانتيگراد و در روزهاي با آفتاب زياد 26 تا 27 درجه سانتيگراد انتخاب مي كنند. در فصل زمستان محل برش بالاي دومين برگ پنج برگچه اي انتخاب مي شود.